OSAYAN KO SARAT TA KAPANGAROMA
A. OKIT TA KAPANGAROMA
So nabi tano a so Mohammad na ladiawan o mga manosia na saden sa pinggola-ola niyan na aya tano den peshongkaden. Pitharo iyan a aya phangaromaan ko mga bai na pat a sarat a pagilain non: isaon so kataidian: ikadowa so tamokian; ikatelo so bangsa niyan; ikapat so agama niyan a so Islam. Gianan ni bithowan sa pat a pinto:
1. Babol mal - Pinto o kataid
2. Babol kisab - Pinto a tamok
3. Babol jamal - Pinto a bangsa
4. Babol din - Pinto a agama
Began tano wai sa osayan a mga kakampet. Giangkai a telo ron na odi masowa so okiton a mapiya na palaya maawid sa panonongka.
1. O ayang ka arapa ko mga bai so pinto o tamok na madodonya na piaka wan-wan ka o masimoket kano a tiwalaya na mapengola-ola den a kapetharoa niyan sa "pekhalak-lak kaya mama ka oda akong ka mapangaroma na di ka den kaselegan ko kakawasaan sa donya."
2. O ayang ka arapa ko mga bai so bangsa na o masawal kano andarodopa na mapenggola-ola den a kapetharoa niyan non sa "miatar a bisaya ini oda akong ka mapangaroma na iketang ka man na tao."
3. O ayang ka arapa ko mga bai so kataid na o masawal kano andarodopa na mapenggola-ola den a kapetharoa niyan sa "oma-oman ti a marata ini i paras a mama o da akong ka mapangaroma na di kaden makabao sa sepot ta mataid."
4. Na o ayang ka arapa ko mga bai so agama niyan a so Islam na miya pili ka so titho wa pagarapen ka miaka rengken so pikiran ka na aya basaon na pethambo-tambo so palad na taros a makapenggaya-gomaya kaden sa alongan a maori.
Orian no katoonang ka san na paganay ron a zowaan ka na dolonang ka den a maliwanag so phowarison na makaphangingiza ka maana kapanoksam, zekatan ka iran den sa dialaga na o mibegaing ka nan a phangaroma na sembagen niran so panoksam ka a tamok na phagoman siran sa tamok na o kharaong ka nan na dowa a lalan niyan:
1- Miaraong ka sa pakyaw daden aba reka khandodi na onggolalan sa pakyaw na aya bo a khandodan reka na so ikhawing;
2. Na o aya pagayoni niyo na di khapakyaw na langowan a piphangka-pangkatan no adat na palaya reka den khasekat o phowarisan ko babay na katii so phiphangka-pangkatan no adat:
a. Roran a gakit - maana so siwaka
b. Pasakalilang – adat o pekholintang
c. Getas sa riray - adat o petharo ko salsila
d. Kawasatig - adat o petharo sa lalag, pembayok
Katii peman so rampara adat:
a. Kandit
b. Kapasiti
c. Parasen
d. Sapot
e. Pinding
f. Makao
g. Bolawan
h. Barandia
Giyangkai a walo soson na palaya khapakay a pharasen sa isa a tao. Oman ni sa soson na isa tao ogaid na sa dii pagayonan a pantag a isa ka tao. Aya liyo sii na so pagayanan so Bai-a-labi na ayan dempas sa paramadali a pagontodan ka ko kakholoa reka sa kawing go so sikawing a adat o imam. Saden sa khawing reka na aya bitikan niyan na sabo sa dii pagayonan na igira miya sowa na madakel a magaadat aba niyan rekaden pethabangen so adatian. Iigira peman a da masowa so okiton na sekhatan niran reka den a madakel a aya dii kaphita-pitasan, kambela-belagan o pembabalaya.
B. OSAYAN KO ENDARODOPA
Wajeb so kasowaa sii ka bolong ko kharomai a miya rido. Giya i petharoon a sapolo dorog a sambitan na gakot to katiwalayai:
a. Siapen no kharomai so hokoman no Allah
b. Siapen no isa so awida akal o isa
c. Siapen no isa so dii pagmaan no isa
d. Siapen niran a dowa so agama iran a so Islam
e. Siapen no isa so miya awida akal o isa kiran
f. Mayon so isa ko ikapiya iran a dowa
g. Engginawa i siran sa tarotop a kangginawai
h. Magadata siran na dowa sa ontol a kapagadata
i. Magogopa siran na dowa ko ikapiya iran
j. Khalimoay siran sa ontol a ka khalimoay
C. SO ONGANGEN A MADADALEM KO MASA A KAKHAROMAI
1. Giyangka i a masa i pasodan no kiya lalayag sa donya a poonan no ka paginetao a pekhasabapan sa ka pephaka moayan o mailot a panagontaman ko kiya lalayag.
2. Giangkai a masa i pekhasabapan sa dii kandakel o pagtao ko liyawaw o lopa a dii pakanggonaan ko madadalem a limo sii ko liyawaw o lopa.
3. Giangkai a masa i tardas o dii kang giginawai a moayan no dii ka khaka limoay a ropaan no dii kanggiginawai a pito wa saratian.
4. Giangkai a masa na ped a inoayan no salam a kalilintad na kapipiya ginawa a pekhasabapan sa ka pephaka rengken no ginawa sangko mga tantap a makasisilay.
5. Giangkai a masa i pekhasabapan sa so lomiangkat a bangsa na di niyan dii mimbalingan ko andang a ka iisa-sa niyan.
G. Giyangkai a masa i moayan no dii kang giginawai a lalan ko paratiyaya a khisoled ko sorga.
